WATERBESCHERMING IN DUITSLAND
Schoon drinkwater is voor velen in Duitsland vanzelfsprekend. Om ervoor te zorgen dat dit ook in de toekomst zo blijft, moet ook hier aan actieve waterbescherming worden gedaan.
Wereldwijd wordt 80 procent van al het afvalwater ongezuiverd in het milieu geloosd. Dit komt doordat er in veel regio's geen riolering is, laat staan rioolwaterzuiveringsinstallaties. Niet alleen hebben veel dieren hier last van, het leidt ook tot vervuiling van ons grondwater. Dit is ons levensonderhoud voor de toekomst, dat koste wat het kost moet worden beschermd - ook in Duitsland. Als we er niet in slagen om water en klimaat te beschermen, zullen we snel de gevolgen voelen in de vorm van watertekorten.
Hoe komt het dat we water tekort komen?
We leven op een blauwe planeet en toch kampen veel regio's al met watertekorten. Dat komt omdat iets minder dan 2,5 procent van de wereldwijde watervoorziening zoet water is. Het meeste hiervan is op zijn beurt onbruikbaar omdat het in de koude streken ligt in de vorm van gletsjers en ijs. Onze belangrijkste waterbron is dan ook ons grondwater.
"Twee derde van de aarde is bedekt met water, maar slechts 3 procent is drinkbaar."
Hoe schoon is het grondwater in Duitsland momenteel?
In Duitsland kampen we al decennia met ernstige grondwaterverontreiniging. De EU-commissie meldt dat Duitsland onvoldoende aan waterbescherming doet en een nitraatprobleem heeft, dat vooral te wijten is aan zware bemesting in de industriële landbouw. In het verleden waren de erbarmelijke cijfers in Duitsland zelfs aanleiding voor het Europese Hof van Justitie om Duitsland aan te klagen wegens het hoge nitraatgehalte in het grondwater : Duitsland zou de EU-richtlijnen voor de bescherming van de watervoorraden niet naleven , zo werd gezegd. Tegen de verontreiniging van de grondwatervoorraden wordt al jaren te weinig gedaan.
In hoeverre het nitraat in het grondwater ons ziek maakt, is nog niet definitief opgehelderd. Onderzoekers weten echter al dat nitraten via een chemisch proces worden omgezet in nitrieten, die kleine kinderen en mensen met eerdere ziekten niet goed kunnen verwerken. Een ander gevolg is dat het grondwater grondig moet worden gezuiverd en gereinigd. Dit zal in de toekomst ook terug te zien zijn in de drinkwaterprijzen.
"In de afgelopen 20 jaar heeft Duitsland 670 miljoen liter grondwater verloren."
Krijgen we minder grondwater door klimaatverandering?
In de afgelopen 20 jaar is in Duitsland 670 miljoen liter grondwater verloren gegaan. Dit komt overeen met de hoeveelheid water in de Bodensee. Een van de belangrijkste oorzaken is klimaatverandering: hogere temperaturen leiden tot meer verdamping. Beken en vijvers vallen droog in de zomer, bronnen en meren lijden onder de extreme hitte. Actieve waterbescherming is nodig om ook in de toekomst over een goede grondwatervoorziening te kunnen beschikken.
"Momenteel zijn fossiele en kerncentrales de grootste waterverbruikers in Duitsland."
Wat betekent waterbescherming in Duitsland?
Er zijn verschillende hefbomen om ons grondwater te beschermen. De grootste zitten natuurlijk in de industrie en de landbouw: de zware bemesting van de akkers moet gereguleerd worden om het nitraatgehalte niet verder te verhogen. Met name in de landbouw moeten we ook rekening houden met hulpbronnenbesparende irrigatieoplossingen, zodat we intelligenter kunnen reageren op extreme hitte als gevolg van klimaatverandering.
Als we het hebben over waterbescherming, speelt ook de energievoorziening een grote rol. Fossiele en kerncentrales zijn momenteel de grootste waterverbruikers in Duitsland: de opwekking van één kilowattuur elektriciteit in een kolen- of kerncentrale verbruikt twee tot drie liter water. Ook het water uit de omliggende rivieren en meren wordt in de energiecentrales gebruikt voor koeling. Als de watertemperatuur in de rivieren als gevolg van klimaatverandering echter stijgt en een bepaald punt bereikt, mogen de centrales geen koelwater meer afnemen en moeten ze hun activiteiten verminderen of volledig stopzetten. Als er een gebrek aan koelwater is, kan dit leiden tot energietekorten. Als we er echter in slagen over te schakelen op hernieuwbare energiebronnen, zullen we ook onze waterbronnen beschermen. Onderzoekers schatten dat de ombouw van het energiesysteem zal leiden tot een aanzienlijke vermindering van de koelwateronttrekkingen: in 2050 moet dit met 70 procent zijn verminderd. De meren en rivieren konden zich hierdoor herstellen.
Waterbescherming in het dagelijks leven: hoe kunnen we water in huis beschermen?
Als het om waterbescherming gaat, speelt niet alleen de industrie een grote rol, maar ook de eindgebruiker. Met simpele trucs kunnen we het water in het huishouden beschermen:
- Het toilet is geen afvalbak: hygiëneartikelen, luiers, vochtige doekjes of wattenschijfjes verstoppen de huisleidingen en de riolering. In het ergste geval zetten deze dingen pompen in de rioolwaterzuiveringsinstallatie buiten werking.
- Chemische reinigingsmiddelen vervuilen het water: verf en lak mogen niet in de gootsteen terechtkomen. Als het om schoonmaakproducten gaat, zijn er inmiddels veel milieuvriendelijke alternatieven die ons water niet vervuilen en minder moeilijk afbreekbaar zijn.
- Etensresten en olie horen niet in de afvoer: het vet uit de friteuse in de gootsteen gieten? D liever niet! Hierdoor raakt niet alleen de riolering verstopt, het trekt ook ratten aan, die vaak infectieziekten overdragen.
- Medicijnen komen bij het huisvuil terecht: Tabletten, capsules, zalven of vloeibare medicijnen zijn meestal moeilijk af te breken. Veel van de daarin aanwezige werkzame stoffen kunnen zelfs door de modernste rioolwaterzuiveringsinstallaties niet worden verwijderd. Zo komen ze in de waterkringloop terecht en vervuilen ze het milieu en de levende wezens in onze wateren.
Laten we de status quo ter discussie stellen, houding tonen en de wereld veranderen. Elke actie die we ondernemen kan een positieve impact hebben op ons leven en ons milieu. Samen kunnen we het verschil maken.
Tekst door: Ronja Ebeling