De jungle van Samos

DE JUNGLE VAN SAMOS - EEN VERHAAL OVER VLUCHTELINGEN, KAMPEN EN GLIMMERS VAN HOOP

Samos oftewel het "Groene Eiland" betovert met zandstranden, typisch Griekse tavernes en een adembenemend landschap. Maar het is niet alleen het bekende vakantieparadijs. Op nog geen twee kilometer afstand van Turkije is het eiland de eerste aanloophaven voor veel vluchtelingen op weg naar de zogenaamd veilige EU. 

De eerste bereikte Samos in 2016 en er volgden er in zeer korte tijd zo veel dat de autoriteiten het spoor al snel uit het oog verloren. Het vluchtelingenkamp dat voor 650 mensen was opgezet buiten Samos-stad, nabij het stadje Vathy, zat binnen de kortste keren vol en dus zochten nieuwkomers naar alternatieven. 

We spoelen vier jaar vooruit. Door de jaren heen hebben ze hun eigen kamp opgezet rond het officiële kamp, ​​dat officieel niet bestaat. Ze noemen het zelf: “The Jungle”.   

WELKOM IN DE JUNGLE

De naam is geen toeval - terwijl vakantiegangers relaxen op het zandstrand om de hoek, leven de bewoners daar boven op de berg boven Vathy in soms onmenselijke omstandigheden met een gebrek aan basisvoorzieningen. Ze bouwen tenten en hutten van plastic zeilen, stenen en wat ze nog meer kunnen vinden. Soms voegt een kleine bloementuin in de hoek een vleugje waardigheid toe aan de accommodatie. 

Toch zijn de bewoners weerloos tegen de hitte in de zomer. In de winter daarentegen wordt het kamp steeds vaker getroffen door regen, wind en storm, de grond wordt gladder en gevaarlijker. Daar moeten ze zelf mee aan de slag. 

En een ander beeld kenmerkt deze humanitaire catastrofe in het midden van Europa: bergen afval. Alles ligt hier opgestapeld, van wegwerpplastic tot schroot – en daartussen ravotten beestjes graag. Ratten, schorpioenen en slangen hebben zich de zelfbenoemde "jungle" eigen gemaakt. Er is nauwelijks toegang tot water of sanitair en als ze er zijn, zijn deze deels extreem vies, soms kapot en kun je ze pas bereiken na een lange rij. Over het algemeen worden de kinderen onder de kampbewoners meestal bijzonder hard getroffen: ze vormen ongeveer een derde van de bewoners en zijn bijzonder vatbaar voor ziekten zoals een bacteriële huidziekte die impetigo wordt genoemd. 

EEN GEBREK AAN ALLES

Volgens berichten is er door de overbevolking niet alleen een tekort aan water, maar ook aan kleding en hygiëneartikelen als luiers, zeep en ontsmettingsmiddelen. Dit alles heeft een vaste plaats op de 'verlanglijstjes' voor donaties in natura door ngo's. 

Hetzelfde geldt voor voedsel: fruit dat rijk is aan voedingsstoffen is niet voor iedereen voldoende, andere voedingsmiddelen zijn over de datum of oneetbaar. De bewoners hebben vaak geen andere keuze dan buiten het kamp te winkelen, met door de EU gefinancierde financiële steun variërend van € 75 per maand voor alleenstaanden tot € 245 voor een gezin van zes of meer. Ze bereiden hun eigen eten met kampeerfornuizen of op open haarden - wat al tot verwoestende branden heeft geleid. Niet te vergeten de gezondheidstoestand: van trauma tot depressie tot geweld door frustratie. Volgens Samos Volunteers is er maar één dokter en één psycholoog voor het hele kamp, ​​en is het plaatselijke ziekenhuis al jaren overweldigd - en sinds COVID-19 zelfs meer. 

COVID-19 – DE VOLGENDE CRISIS

De pandemie heeft ook gevolgen voor de asielaanvraagprocedure. Ze lopen vertraging op en het kan maanden of zelfs jaren duren voordat er een besluit wordt genomen. Ook met de lokale bevolking zijn er regelmatig spanningen. Toen de deal tussen de EU en Turkije werd gesloten, hadden ze niets te zeggen en kregen ze weinig tot geen steun om hun infrastructuur te onderhouden. Ook zij zijn als vakantie-eiland hard getroffen door COVID-19. Keer op keer zijn er protesten dat er afgebakende kampen moeten worden opgezet of volledig moeten worden verplaatst naar het vasteland. 

Volgens een rapport van de taz is dit precies wat er gaat gebeuren op Samos. De eerste foto's van het nieuwe kamp zijn al uit: het ligt buiten Samos-stad en andere dorpen, dus de bewoners moeten een nog grotere afstand afleggen als ze boodschappen willen doen of gewoon uitgaan. Het is omheind met prikkeldraad, uitgerust met bewakingscamera's en bewakers controleren de in- en uitgangen. Klinkt een beetje als maximaal beveiligde gevangenis... 

 EEN GLIMLACH VAN HOOP

Tegen alle verwachtingen in is er hoop. Zo hebben de bewoners te midden van alle chaos maandenlang een kleine infrastructuur weten op te bouwen: een bakker verkoopt flatbreads, er is een kapper en een soort markt. Ze bouwden een sportschool van rommel zoals oude autobanden en plastic flessen gevuld met zand. Een koor zingt in de kerk, de moslims bidden in hun moskee. 

Ook ter plaatse: hulporganisaties zoals Samos Volunteers . Naast een viertal andere ngo's, zoals Artsen zonder Grenzen, proberen zij uit alle macht het leven van de bewoners wat aangenamer te maken. Buiten het kamp zetten ze hun Alpha Center op. Er is psychosociale ondersteuning voor de vluchtelingen, onderwijsmogelijkheden voor kinderen en gratis taalcursussen. In de Community Area kun je kletsen bij een kopje thee, bordspellen spelen, boeken lezen of je mobiele telefoon opladen om contact te houden met familie thuis. Daarnaast voorziet de ngo de bewoners gratis van een professionele wasservice. 

Fondsenwerving en donaties in natura worden ook keer op keer gestart, particulier of door verschillende ngo's. Met ons THE SOCIAL SOAP BOX- initiatief willen we ook onze bijdrage leveren: samen met de Hamburgse non-profit ontwerpstudio NOT FOR YOU DISTINCTION eV werden niet alleen zeepdozen gemaakt van het gerecyclede plastic afval van ons bedrijf. Elke zeep is uniek en voor elke verkochte doos gaan er 30 zeepschenkingen rechtstreeks naar Samos. Bovendien konden we dankzij de hulp van onze merkvrienden van Beiersdorf AG en Klar Seifen GmbH in de zomer 7.000 zeepjes doneren als noodhulp - want elke zeep telt.