Duurzaamheidsexpert dr. Colin Bien over klimaatneutraliteit

Zal de wereld terug gaan naar hoe het vroeger was? En... willen we dat wel? Want terwijl we thuis zitten en onze bijdrage leveren aan #flattenthecurve, vinden er veel kleinere en grotere veranderingen plaats in ons klimaat. Een onverwacht positieve impact die onze omgeving letterlijk laat "ademen" in deze crisistijd. Welke effecten al na enkele weken zichtbaar worden, hoe de wereld er na Corona uit zou kunnen zien en wat we kunnen doen om ervoor te zorgen dat deze positieve impact ook in de toekomst doorzet - we hebben duurzaamheidsexpert Dr. Ontmoette Colin Bien voor een interview.

Denk je dat de wereld ooit weer hetzelfde zal zijn na de huidige situatie? En moeten we dat überhaupt willen? 

Nee, ik denk het niet. De beslissende vraag daarbij is hoe sterk de veranderingen zullen zijn en in welke richting ze zich zullen ontwikkelen. Er zijn kansen en risico's in de huidige crisis, het zal nog even duren voordat we zien wat er aan de hand is. Maar één ding is zeker: er staat veel op het spel. Allereerst wil ik echter waarschuwen voor een te grote nadruk op de kansen van de crisis op dit moment. De indruk mag niet worden gewekt dat "wij" de crisis zouden uitbuiten voor milieubescherming en dergelijke. Mensen sterven, financiële middelen van bestaan ​​worden bedreigd en de wereldeconomie verpulvert. Op korte termijn moeten we deze effecten opvangen, maar we mogen de doelen en risico's op lange termijn niet vergeten. Meer dan ooit is integratief denken vereist dat beide perspectieven combineert. 

Terug naar de risico's: deze variëren naar mijn mening van een versterking van protectionistische of zelfs nationalistische tendensen, tot een versoepeling van de milieubeschermingsregels (om de economie weer op gang te krijgen) en een verlies aan relevantie van duurzaamheid, tot sociale achteruitgang, bijvoorbeeld door tot schaarste op de arbeids- of grondstoffenmarkten. Vooral in Duitsland weten we alles van de fatale ontwikkelingen die hoge werkloosheid kan ontketenen. We moeten deze stappen koste wat het kost voorkomen. 

Aan de andere kant zijn er krachtige kansen voor de dringend noodzakelijke transformatie naar duurzaamheid. Velen voelen aan den lijve hoe diep de crisis raakt aan de vraag hoe economie en samenleving georganiseerd moeten worden. Zittend in het thuiskantoor merken we bijvoorbeeld dat er meer zaken digitaal geregeld kunnen worden dan we dachten. Tegelijkertijd zie je met verbazing hoe capabel de politiek ineens wordt (wanneer het risico op systeemfalen dreigt) en hoeveel wij als samenleving kunnen veranderen. We hoeven 'slechts' een gemeenschappelijk doel voor ogen te hebben. Die persoonlijke ervaringen en leereffecten moeten we zeker meenemen naar de tijd na de crisis en vruchtbaar maken voor klimaatverandering. Er is ook een grote kans als we de steun voor het opstarten van de economie koppelen aan ecologische vereisten en duurzame industrieën bevorderen (regionaal toerisme, hernieuwbare energieën, regionale landbouw, lokale (medicijn)productie, elektromobiliteit). We hoeven niet elke goedkope luchtvaartmaatschappij of elke dieselproducent te redden. Daar zit ook een economisch argument achter: wie nu niet-duurzame industrieën redt om de status quo van voor de crisis te herstellen, moet veel geld uitgeven. Veel industrieën moeten echter opnieuw worden opgebouwd om duurzaam te worden, wat nog meer geld kost. Het is dus zinvol om vanaf het begin een duurzame transformatie aan te pakken. 

Wat ik na de crisis nog een tijd zou willen, kan daarom in drie punten worden samengevat: de leereffecten van de nieuwe levensvormen en uitwisseling overbrengen naar het omgaan met de klimaatcrisis, economische hulp koppelen aan eco-sociale normen en regionale waardeketens versterken . Naar mijn mening is dat wat we zouden moeten willen en ik ben ook optimistisch dat het kan worden bereikt. Daar waren al voor de crisis mooie voorbeelden van.Als je wilt luisteren naar inspirerende verhalen over de duurzame transformatie van economie en samenleving, dan ben je welkom in mijn podcast MASTERS OF CHANGE. Wie concreet wil leren hoe je duurzaamheid in een bedrijf brengt, vindt bij nRole praktische kennis over onderwerpen als duurzaamheidsmanagement , duurzaamheidscommunicatie of duurzame businessmodellen. 

Vliegtuigen blijven aan de grond, auto's staan ​​stil en al na een paar dagen lees je welke positieve invloed de huidige situatie heeft op ons milieu. Wat zijn tot nu toe de meest positieve effecten op ons klimaat? 

Cynisch genoeg heeft de ene crisis (corona) een positief effect op de andere (klimaat), althans op korte termijn. Hierdoor haalt Duitsland verrassend genoeg de klimaatdoelstellingen voor 2020, aangezien de beperkingen op het openbare leven en de economie de CO 2 -uitstoot verminderen. Dit kan als een positief neveneffect worden gezien, maar of dit ook een langetermijneffect heeft, hangt onder andere af van de hierboven beschreven noodzakelijke ecologische modernisering in de sectoren energie, landbouw en mobiliteit. Een korte "ademhaling" maakt de crisis van de natuur mogelijk, wat op indrukwekkende wijze te zien is op satellietbeelden van NASA en ESA uit China. Hieruit blijkt dat de concentratie stikstofdioxide (NO 2 ) aanzienlijk is gedaald als gevolg van de inperkingsmaatregelen van Peking, waardoor de luchtkwaliteit verbetert. 

Onze waterloze stukproducten zijn sinds maart van dit jaar CO2-neutraal en we willen dit voorbeeld met alle producten en het bedrijf tegen het einde van het jaar volgen. Wat zou er gebeuren als alle bedrijven van de ene op de andere dag overstappen op klimaatneutraliteit? 

Klimaatneutraliteit moet altijd in samenhang worden bezien. Ik vind het goed als bedrijven het klimaatvraagstuk aanpakken en de eerste stappen zetten. Maar het principe van effectief klimaatbeheer is 1.) vermijden, 2.) verminderen, 3.) compenseren. In deze volgorde. Allereerst moet worden nagegaan of CO 2 -intensieve processen of routes vermeden kunnen worden. Dit werkt natuurlijk niet voor alles. Maar wellicht kunnen de onvermijdelijke emissies worden teruggedrongen, bijvoorbeeld door betere technologieën. Door de CO 2 -uitstoot te compenseren die niet kan worden vermeden of verminderd, ontstaat klimaatneutraliteit. De resterende hoeveelheid CO 2 wordt door klimaatbeschermingsprojecten (bijv. bebossing) bespaard en zo gecompenseerd. 

Als alle bedrijven nu CO2-neutraal zouden worden , zou het kunnen gebeuren dat dit gebeurt zonder voorafgaande vermijding of vermindering. Dat zou niet logisch zijn, want we willen per saldo minder uitstoten en niet simpelweg de CO 2 -uitstoot compenseren door heel veel nieuwe bomen te laten groeien (de oppervlakte op aarde zou niet eens genoeg zijn voor zoveel bomen). Een overstap naar klimaatneutraliteit zou dus zeer welkom zijn als eerdere pogingen werden gedaan om dit te vermijden en te verminderen. Dan zouden we echt effect zien. 

Klimaatonderzoekers pleiten momenteel voor een ‘klimaatcoronaverdrag’. Wat betekent het en wat denk je dat dit verdrag zou bereiken? 

De klimaatonderzoeker Hans Joachim Schellnhuber bracht het idee van het zogenaamde "Klimaat Corona-verdrag" in het spel, net als andere wetenschappers zoals Volker Quaschning. Dit betekent niet een echt contract, maar een soort "deal". Het idee hierachter (dat al in verschillende formuleringen viraal is gegaan op sociale netwerken) is dat jongeren nu voor ouderen zorgen en solidariteit tonen omdat ze meer risico lopen op het virus, bijvoorbeeld door weinig/geen contact of de acceptatie van aankopen. In ruil daarvoor moeten ouderen solidariteit tonen als het gaat om klimaatbescherming, aangezien het juist jongeren zijn die meer risico lopen door de gevolgen van de opwarming van de aarde. Het zou mooi zijn als we met zo'n "generatiecontract" onderlinge solidariteit zouden kunnen afspreken en daar dan sterker naar leven. Aangezien we hier niet met een juridisch instrument te maken hebben, maar met een soort solidariteitsmetafoor, hangt het effect af van de daadwerkelijke solidariteit en het nemen van verantwoordelijkheid. Uiteindelijk zou zoiets echter voor beide partijen voordelig zijn. Dus laten we het proberen! 

Welke verantwoordelijkheid zie je in sociale ondernemingen of duurzame start-ups en kleine bedrijven zoals wij? 

Allereerst ligt er een mooie kans voor sociale en groene startups om te laten zien dat er niet zoiets bestaat als ‘de’ economie, maar dat er verschillende bedrijfsvormen zijn die verschillende doelen nastreven. Duurzaam ondernemen helpt illustreren dat bedrijven niet alleen een deel van het probleem zijn, maar vooral een deel van de oplossing. Er zijn maar weinig organisaties die ons leven zo structureren als bedrijven, en hieruit blijkt duidelijk dat ze veel meer zijn dan winstmaximaliserende machines. Het zijn sociale bouwers. 

Door hun manier van ondernemen kunnen sociale ondernemingen of duurzame start-ups nieuwe vormen van ondernemen vormgeven waarop anderen kunnen voortbouwen. Ook al zijn er vaak nog niches die bezet zijn, iedereen die zich met de transitietheorie heeft beziggehouden, weet dat transformatie meestal in niches begint en vervolgens uitbreidt. Deze voorhoede van ondernemerschap (wat de norm zou moeten zijn!) is dus een belangrijke aanjager van verandering. Het laat zien dat het ook anders kan, en zeker na Corona is het argument "dat werkt niet" erg zwak. We weten nu dat er veel mogelijk is als we het willen. Uw verantwoordelijkheid is onder meer om aan te tonen dat het de moeite waard is om urgente problemen op te lossen die geen economische doelen dienen. Dit veroorzaakt regelmatig verstoringen die hele industrieën hervormen. 

Wat kan ieder van ons nu doen om ons klimaat van de bank te redden? 

Ik hoorde een van de mooiste zinnen over deze vraag van Ingo Pohlmann op de laatste diepduikclubconferentie . Zijn strijdkreet is: “Half speed ahead”! Eet half zoveel vlees, koop half zoveel kleding, boek half zoveel vluchten vanaf de bank. En mocht je ooit de deur uit rijden, fiets dan dubbel zoveel. Wat overblijft kan dan worden gebaseerd op duurzame criteria. Deze poster biedt bijvoorbeeld een mooi overzicht van duurzaam consumeren . Dat zou veel hebben opgeleverd. 

Maar dat is niet alles. Vanaf de bank kun je bijvoorbeeld de stroomaanbieder (groene stroom?) checken en eventueel wijzigen, naar een duurzame verzekeraar gaan of klant worden bij een duurzame bank. Er zijn nu klimaatneutrale rekeningen. 

Last but not least kan de tijd op de bank worden gebruikt om na te gaan welke leereffecten van de huidige situatie het klimaat kunnen helpen (videoconferenties) en welke in de toekomst ook vaker kunnen worden gebruikt. 

Welke kop zou je over een jaar willen lezen? 

"Het vaccin tegen Corona is er eindelijk!"