Mooi van nature - de 'hots' en 'nots' van groene cosmetica
Wanneer wordt het synthetisch?
De term "synthese" heeft zijn oorsprong in het Grieks: "synthese" beschrijft een combinatie van verschillende elementen om een nieuwe substantie te vormen. Het is hier niet alleen gemengd, want er is geen fysieke weg terug naar de uitgangsmaterialen. Tot zover, zo wetenschappelijk. Of het nu natuurlijk of synthetisch is: het gaat altijd om een chemische samenstelling - en een synthetische stof heeft vaak exact dezelfde chemische samenstelling als zijn natuurlijke tegenhanger. Het hangt dus altijd af van de specifieke stof - en hoe goed het wordt verdragen door ons lichaam en de omgeving.
Voordat we een overzicht geven van de verschillende soorten cosmetica, willen we benadrukken: er is geen "goed" of "slecht" op het gebied van cosmetica. Veel is een grijs gebied en het meeste is een kwestie van houding. Toch is het belangrijk om bewust om te gaan met wat er eigenlijk in je eigen potje, pompdispenser of vaste shampoo zit. Daarom willen we eerst de terminologie ophelderen, want er kunnen drie soorten cosmetica in je eigen toilettas zitten:
Conventionele cosmetica
Zoals met alle andere cosmetische producten, regelt de EU-cosmeticaverordening wat is toegestaan in conventionele crèmes en dergelijke. Veel chemisch-synthetische ingrediënten die groen licht krijgen van de EU zijn echter controversieel. Dit zijn bijvoorbeeld stoffen waarvan wordt vermoed dat ze schadelijk zijn voor de gezondheid, allergieën kunnen veroorzaken of het grondwater kunnen verontreinigen (bijvoorbeeld microplastics uit minerale olie).
Natuurlijke cosmetica
Buiten hui, binnen vaak hä: natuurlijke cosmetica bevat meestal minder problematische ingrediënten. Ze voldoen echter niet aan de richtlijnen voor natuurcosmetica - bijvoorbeeld omdat ze nog synthetische filmvormers of zonbeschermingsfilters bevatten. Sommige hiervan zijn slecht biologisch afbreekbaar en hopen zich op in het milieu of brengen de mariene biodiversiteit in gevaar. Laat de aloë vera- en havervlokken op de verpakking daarom niet direct je hoofd draaien, maar controleer de ingrediënten kritisch - anders wordt de natuurlijke make-up remover lotion een oogdouche.
natuurlijke cosmetica
Natuurcosmetica bevat puur natuurlijke of op de natuur gebaseerde grondstoffen, d.w.z. die niet op basis van aardolie zijn geproduceerd. "Natuurlijke cosmetica" is echter geen beschermde term, daarom is het altijd de moeite waard om kritisch naar de ingrediënten te kijken. Zegels zoals Ecocert en Natrue of de ISO-norm 16128 helpen vaak bij de oriëntatie.Natuurlijke cosmetica betekent echter niet dat de inhoud allemaal afkomstig is van biologische teelt. Puur biologische cosmetica is te herkennen aan de etikettering van de ingrediënten of aan een biologisch keurmerk.
Wie is wie in cosmetica?
Conventionele cosmetica zijn volgens wettelijke eisen geproduceerde cosmetica, waarvan sommige synthetische grondstoffen bevatten.
Natuurlijke cosmetica maakt steeds vaker gebruik van plantaardige stoffen, maar ziet niet helemaal af van synthetische ingrediënten zoals conserveringsmiddelen of zonnefilters. Het voldoet nog niet aan de richtlijnen van natuurcosmeticakeurmerken zoals Ecocert of Natrue.
Natuurlijke cosmetica is gebaseerd op de regels van gewone zeehonden, volgens welke alleen ingrediënten van natuurlijke oorsprong mogen worden gebruikt. Daarnaast bevat het merendeel van de producten een bepaald aandeel ingrediënten uit gecontroleerde biologische teelt. Als de natuurlijke cosmetica alleen ingrediënten uit gecontroleerde biologische teelt bevatten (tot 95%, afhankelijk van het biologische keurmerk), spreken we van biologische cosmetica.

INCI voor beginners
Het Latijns-Engelse 'brabbeltaal' op de achterkant van cosmetische verpakkingen heeft een naam: INCI. De afkorting staat voor de "International Nomenclature of Cosmetic Ingredients", die aangeeft hoe bepaalde ingrediënten moeten worden beschreven. Hierdoor ontstaat een internationale vergelijkbaarheid en waar "Caprylic Capric Triglyceride" op staat, zit ook Caprylic Capric Triglyceride erin. Daarnaast geldt de regel: hoe eerder een ingrediënt vermeld staat, hoe groter de hoeveelheid waarin het vertegenwoordigd is.
Hier zie je welke ingrediënten niet in puur natuurlijke cosmetica voorkomen:
De kleine rode lijst met ingrediënten (en natuurlijke alternatieven)
Aardolieproducten (bijv. paraffinum liquidum, ozokeriet, microkristallijne was)
Olie of grondstoffen geproduceerd op basis van olie worden vanwege hun eigenschappen zeer vaak gebruikt in conventionele cosmetische producten. Het winnen en gebruiken van ruwe olie is helaas in principe schadelijk voor het klimaat door de slechte CO2-balans. Daarnaast worden er regelmatig onzuiverheden aangetroffen in aardoliestoffen. Kokos-, shea- of jojoba-olie zijn goede plantaardige alternatieven.
Siliconen en PEG-derivaten (bijv. PEG-8, PEG-15, PEG-32)
Ook deze worden uit aardolie gewonnen en zijn moeilijk afbreekbaar. Ze worden gebruikt als huidverzorgingsadditieven of dienen bijvoorbeeld om niet-mengbare vloeistoffen zoals water en olie (emulgatoren) te combineren. Ze zijn ook wat veel shampoos schuimig maakt. Natuurlijke alternatieven zijn te vinden in verschillende plantaardige oliën of in plantaardige lecithine (gehydrogeneerde lecithine), een natuurlijke emulgator.
Parabenen (bijv. methyl-, ethyl-, propyl-, benzylparabenen)
Hoewel ze ervoor kunnen zorgen dat cosmetica lang meegaat, worden ze ervan verdacht de hormoonhuishouding te beïnvloeden en ziekten te bevorderen. DMDM Hydantoin en Trichlosan zijn ook controversiële conserveermiddelen. In natuurlijke cosmetica zijn ook enkele conserveermiddelen op basis van aardolie toegestaan. Bijvoorbeeld kaliumsorbaat.
microplastics (bijv acrylaatcopolymeer, polyamide, polyethyleen)
Helaas bestaan ze nog steeds, de kleine plastic deeltjes voor peelings e.d. Tot deze plastic deeltjes behoren ook in water oplosbare polymeren van nanoformaat die worden aangetroffen in vloeistoffen, gels of wassen. Sommige zijn zo klein dat ze niet kunnen worden gefilterd door rioolwaterzuiveringsinstallaties. Het gevolg? Ze drijven de komende honderd jaar rond in de zee en komen terecht in de buiken van zeedieren. Microplastics zijn verboden in gecertificeerde natuurcosmetica.
Werken conventionele cosmetica beter?
Dat een ingrediënt synthetisch is geproduceerd, betekent vooral één ding: het is in constante kwaliteit en meestal in grote hoeveelheden verkrijgbaar. Natuurlijke ingrediënten zijn daarentegen niet altijd beschikbaar en in commerciële hoeveelheden. Hun aanschaf gaat daarom gepaard met meer inspanning. Het gerucht gaat dat synthetische ingrediënten het beter doen. Want effect, behoud, geur... dit kan tegenwoordig allemaal met natuurlijke ingrediënten. Er wordt net iets meer tijd en energie gestoken in het onderzoeken van goede samenstellingen en het vinden van de grondstoffen. Dit is een van de redenen waarom natuurlijke cosmetica helaas nog steeds niet zo goedkoop kan worden aangeboden als sommige conventionele alternatieven.
Natuurlijk is het nieuwe mooi
Van tandpasta tot oogcrème: gemiddeld gebruiken we twaalf verschillende producten per dag. Onze huid neemt ze op en veel van de ingrediënten komen in de diepere weefsels of zelfs in de bloedbaan terecht. Helaas zijn de meeste applicaties helemaal niet zo "extern". En naast ons lichaam komen ze bij een volgende stap meestal via de afvoer in onze waterkringloop terecht. Dus als je iets goeds wilt doen voor jezelf en het milieu, moet je ingrediënten als parabenen, paraffines, microplastics, siliconen en dergelijke vermijden. Want ook natuurlijke essences en oliën laten huid en haar stralen.